Voor, tijdens en na een ramp

Crisisbeheersing staat voor ‘de maatregelen en voorzieningen die de overheid treft voor de veiligheid in Nederland’. Hierdoor kunnen hulpdiensten snel en effectief hulp bieden en blijven de gevolgen van een crisis voor personen, dieren en/of goederen zoveel mogelijk beperkt. Crisisbeheersing speelt zich af voor, tijdens en na een ramp.

Uitgangspunten

Voor haar crisisorganisatie heeft Veiligheidsregio Twente een aantal uitgangspunten vastgesteld:

De crisisorganisatie werkt voor en samen met de inwoners
Bij (flits)crises gaat slagvaardigheid ten behoeve van de inwoner boven interne afstemming
Crisistaken worden óf uitgevoerd door crisisspecialisten óf ze passen bij de dagelijkse werkzaamheden
Crisisspecialisten moeten beschikken over specifieke kwaliteiten
De voorbereiding op crisis sluit aan bij de realiteit.

Hoofdtaken

De crisisorganisatie kent drie hoofdtaken voor de bestrijding van acute crises:

Het bieden van acute zorg. Fysieke zorg bieden aan betrokkenen, waarbij rekening wordt gehouden met de zelfredzaamheid van deze betrokkenen. Het gaat om alle vormen van acute zorg: redding, geneeskundige zorg, opvang en verzorging, etc.
De crisis te duiden door als overheid, in redelijkheid en daarmee afhankelijk van de situatie:
a. compassie te tonen met de betrokkenen
b. de ernst van de situatie te onderkennen
c. de eigen rol van burgers te benadrukken
d. een algemene gedragslijn te benoemen
Inwoners, bedrijven en instellingen feitelijk te informeren over de crisis zodat zij op basis daarvan (zelf) tot handelen kunnen overgaan.

Rol van de Twentse gemeenten

In de rampenbestrijding en crisisbeheersing speelt de gemeente een belangrijke rol: zowel in de voorbereiding, de uitvoering als in de nafase. De gemeente is met de processen Bevolkingszorg en Crisiscommunicatie tijdens incidenten waarbij (grote groepen) inwoners worden getroffen, een gelijkwaardige, operationele partner van brandweer, politie en geneeskundige hulpverlening (GHOR).

De gemeente houdt zich bezig met de zorg voor de bevolking en het leven na het incident. We redeneren vanuit de maatschappelijke impact en betekenisgeving voor de bevolking. De kolommen Bevolkingszorg en Crisiscommunicatie in de regionale crisisorganisatie zijn samengesteld uit ambtelijke medewerkers van o.a. de 14 Twentse gemeenten die als één geheel samenwerken. De functies binnen Bevolkingszorg en Crisiscommunicatie zijn deeltaken die over meerdere medewerkers uit verschillende gemeenten is verspreid. De coördinatie van de kolommen is belegd bij het Veiligheidsbureau van de VRT. De ambtenaar openbare orde veiligheid (AOV) van de gemeenten en de coördinatoren van de VRT zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de planvorming, opleiding-, training & oefenprogramma (OTO) en de kwaliteitsbewaking van de bevolkingszorg en crisiscommunicatie processen.

Naast de regionale pool hebben Bevolkingszorg en Crisiscommunicatie een grote achterban. Veel lokale medewerkers maken deel uit van de gemeentelijke alarmeringslijsten. Zij beschikken naast speciale expertise ook over waardevolle lokale kennis.

Bevolkingszorg

Bevolkingszorg bestaat uit een aantal specifieke taken: publieke zorg, informeren van verwanten, juridische en facilitaire ondersteuning, omgevingszorg (bouw-, milieu- en ruimtebeheer) en de nafase. Welke processen worden gestart en in welke omvang is afhankelijk van de aard en omvang van het incident. Uitgangspunt is dat inwoners zelfredzaam zijn. Daar wordt de behoefte voor hulp op afgestemd. Bevolkingszorg is er voor alle mensen en dieren in Twente maar richt zich in het bijzonder op de verminderd zelfredzamen zoals bijvoorbeeld kinderen, ouderen en mensen met een beperking.

De officier van dienst van de kolom Bevolkingszorg is in Twente herkenbaar aan een groene piketauto.

Crisiscommunicatie

Crisiscommunicatie is een wettelijk vastgestelde taak van de burgemeester of de voorzitter van de veiligheidsregio. Bij een daadwerkelijke ramp of crisis draagt de burgemeester er zorg voor dat de getroffen bevolking in zijn gemeente op de juiste wijze wordt geïnformeerd er concrete handelingsinstructies worden gegeven en de situatie wordt geduid. Crisiscommunicatie is daarmee een belangrijk (sturings-) instrument bij de bestrijding van een crisis/rampsituatie. Doel van communicatie tijdens een crisis is het verdienen en behouden van publiek vertrouwen (in de overheid/organisatie) door verbinding te maken met wat er speelt en leeft onder de bevolking. De kolom crisiscommunicatie wordt ingezet om tijdens een crisissituatie gemeentelijke communicatieteams te ondersteunen om inwoners te voorzien in de maatschappelijke informatiebehoefte. Dit kan zijn tijdens een acute crisis of een (dreigende/voorzienbare) situatie waarbij ernstige maatschappelijke onrust te verwachten is.